PL
EN
DE
20.04.2023 r. delegacja naszej szkoły uczestniczyła w niecodziennym i bardzo poruszającym spektaklu poświęconym Kazimierzowi Człowiekowskiemu pseudonim ,,Niemsta” i jego żonie Jadwidze Człowiekowskiej, nauczycielce Szkoły Podstawowej w Dobieszynie w latach 1957 -1972. Inscenizację przygotował Zespół Szkół Architektoniczno – Budowlanych w Krośnie.
Kazimierz Człowiekowski ps. Niemsta urodził się 13 stycznia 1909 r. w podkrośnieńskich Białobrzegach, obecnie jest to dzielnica Krosna. W czasie II wojny światowej wstąpił do grupy dywersyjnej i brał udział w wielu akcjach zbrojnych wymierzonych wobec okupanta.
Był żołnierzem Narodowej Organizacji Wojskowej, Tajnej Organizacji Wojskowej oraz Armii Krajowej, a także należał do Oddziału Partyzanckiego OP-11 „Orskiego”. Był też współpracownikiem grupy partyzanckiej „Topora”.
Po wkroczeniu Sowietów do Krosna został aresztowany w listopadzie 1944 r., pod zarzutem przynależności do AK i zesłany do łagru na Syberię. Pracował w kopalni i przy wyrębie.
W końcu został zwolniony i wrócił do kraju w listopadzie 1947 r. W lipcu 1949 r. popadł w konflikt z miejscowymi władzami i po aresztowaniu został osadzony w siedzibie krośnieńskiego UB, skąd dokonał brawurowej ucieczki.
Od tej pory „Niemsta” ukrywał się na terenie Krosna oraz powiatów krośnieńskiego i brzozowskiego. Redagował i rozsyłał anonimowe listy do działaczy partyjnych i urzędników, wysłał je nawet do korespondenta gazety "Nowiny", będącej wtedy organem prasowym komunistów. Wpadł w Niedzielę Wielkanocną 18 kwietnia 1954 r. w czasie zasadzki zorganizowanej przez funkcjonariuszy UB w Krośnie oraz żołnierzy WOP. Wydał go gospodarz z Korczyny, u którego schronił się na strachu. Konfident rano przyszedł na posterunek i zameldował o swoim gościu.
„Niemsta” próbował się wymknąć z obławy. Wybiegł z szopy i zaczął się ostrzeliwać. Zaciął mu się jednak pistolet. Został postrzelony w brzuch. Trafił do szpitala w Rzeszowie, gdzie mimo przeprowadzonej operacji zmarł w nocy 19 kwietnia.
Żonę – Jadwigę Człowiekowską poinformowano o śmierci męża dopiero kilka tygodni później. Kazimierz Człowiekowski osierocił troje dzieci – córki Barbarę (ur. 1944) i Marię (ur. 1948) oraz syna Zbigniewa (ur. 1951). Ciała nie wydano rodzinie, w tajemnicy wrzucono do bezimiennej mogiły na cmentarzu w Rzeszowie.
W przedstawieniu tym na przykładzie losów głównego bohatera został przedstawiony dramat Żołnierzy Wyklętych i Ich rodzin. Ukazana została heroiczna i jakże nierówna walka polskich patriotów z systemem komunistycznym.
Spektakl był piękną i poruszającą lekcją historii, która na długo zapadnie w pamięci wszystkim, którzy wzięli w niej udział.
